İngiltere’de Göçmenlik Kuralları Sertleşiyor: ILR Süresi Uzatılıyor mu, Graduate Vizeler Kısalıyor mu?

Birleşik Krallık hükümeti, Mayıs 2025’te yayımladığı göçmenlik yasa tasarısı (beyaz kitap) ile göçmenlik sisteminde köklü değişikliklerin sinyalini verdi. Net göçü düşürme hedefi doğrultusunda açıklanan bu reformlar, özellikle Türk göçmenleri yakından ilgilendiriyor. Bu yazıda hem resmi belgelerdeki detayları hem de sahada çalışan bir hukukçu olarak şahsi değerlendirmelerimi paylaşmak istiyorum.

ILR (Süresiz Oturum) 5 Yıldan 10 Yıla mı Çıkıyor?

Hükümetin sunduğu belgede “earned settlement” yani “hak edilmiş yerleşim” ifadesi dikkat çekiyor. Bu tabir, ILR hakkı kazanmanın artık daha uzun sürelere ve daha somut katkı kriterlerine bağlanacağını gösteriyor. Şahsi kanaatim, 2025 sonuna kadar yürürlüğe girmesi beklenen düzenlemelerle birlikte ILR için 10 yıl yasal ikamet şartı getirileceği yönünde.

Bu noktada en büyük belirsizlik, mevcut sistemde başvurmuş veya başvurmak üzere olan bireylerin etkilenip etkilenmeyeceği. Hükümetin yapacağı “consultation” süreci belirleyici olacak. Ancak ilk sinyaller, yasa yürürlüğe girmeden ILR almış olanların korunacağı; geri kalan herkesin yeni kurallara tabi olacağı yönünde. Bu da büyük bir kesimi ciddi şekilde etkileyecek.

Mezun Vizeleri (Graduate Route) 2 Yıldan 18 Aya Düşüyor

Hâlihazırda 2 yıl olan Graduate vizelerinin 18 aya düşürülmesi planlanıyor. Ayrıca, bu 18 ay içinde hiçbir işte çalışmayanların vizelerinin daha erken iptal edilmesi ihtimali de masada. Hükümetin yaklaşımı çok net: İngiltere, vergilendirilmiş işgücü katkısı bekliyor. Hiçbir şey yapmadan bekleyen mezunlar sistem dışında kalabilir.

Kendi müvekkil portföyümden gözlemlediğim kadarıyla, bu rota üzerinden gelen birçok birey iş bulmakta zorlanıyor. Ancak bu durum sadece bireyin yetersizliğinden değil, aynı zamanda sistemin piyasaya hazırlıksız mezunlar üretmesinden de kaynaklanıyor. Bu gerçek göz ardı edilmemeli.

Aile Vizeleri: Gelir Şartı Artıyor, Dil Seviyesi Yükseliyor

Aile birleşimi vizelerinde minimum gelir eşiği 29.000 £’a çıkarıldı. Ek olarak, aile bireylerinin İngilizce dil seviyesinin artırılması ve başvuruların “exceptional circumstances” gerekçesiyle kötüye kullanılmasının önlenmesi hedefleniyor. Bu, Türkiye’den aile getirmek isteyen bireyler açısından yeni bir dizi engel anlamına geliyor.

Benim değerlendirmem, bu düzenlemenin birçok orta gelirli birey için ciddi bir zorluk yaratacağı yönünde. Özellikle yalnız çalışan bireyler açısından, bu eşiğin karşılanması mümkün değilse fiilen aile birleşiminin önü kesilmiş olacak.

Eski Başvurular Etkilenecek mi?

En sık karşılaştığım sorulardan biri şu: “Bu değişiklikler bizi de kapsayacak mı?” Şu aşamada hükümetin resmi bir geçiş maddesi açıklaması yok. Ancak kanaatimce, yasa çıkmadan önce ILR almış olanlar korunacak; fakat yasa yürürlüğe girdikten sonra başvuran herkes yeni kurallara tabi olacak. Dolayısıyla şu an ILR alma aşamasında olanlar için zamanlama çok kritik.

Hukuki Yollar ve Olası İtirazlar

Eğer bu reformlar yürürlüğe girerse ve geçiş süreci makul şekilde yapılandırılmazsa, bu durum ciddi bir hak ihlali teşkil edebilir. Benim şahsi görüşüm, bu düzenlemeler yargıya taşınabilir ve bu yönde bireysel veya toplu dava süreçleri gündeme gelebilir. Özellikle geçiş hükümleri olmadan uygulanacak her kural değişikliği, Anayasa Mahkemesi düzeyinde tartışılabilecek boyuttadır.ir.