Avrupa Birliği’nin en yüksek yargı organı olan Avrupa Adalet Divanı (ECJ), Malta’nın tartışmalı “altın pasaport” programının AB hukukuna aykırı olduğuna hükmetti. Bu karar, AB vatandaşlığının ticari bir meta haline getirilmesinin önüne geçmeyi amaçlıyor ve benzer programlara sahip diğer ülkeler için de emsal teşkil edebilir.
Kararın Detayları
29 Nisan 2025 tarihinde alınan kararda, ECJ, Malta’nın yatırım karşılığında vatandaşlık verme uygulamasının, AB vatandaşlığını “ticari bir işlem”e dönüştürdüğünü ve bu durumun AB’nin temel değerleriyle bağdaşmadığını belirtti. Mahkeme, Malta’nın bu programla AB vatandaşlığını satmasının, üye devletler arasındaki karşılıklı güven ilkesini zedelediğini vurguladı.
Malta’nın Altın Pasaport Programı
Malta, 2013 yılında başlattığı programla, yabancı yatırımcılara belirli bir yatırım karşılığında vatandaşlık veriyordu. Bu yatırım genellikle en az €650,000’lık bir katkı, gayrimenkul alımı veya kiralama ve hayır kurumlarına bağışları içeriyordu. Program, Malta’ya €1.4 milyar gelir sağladı ancak şeffaflık eksikliği ve güvenlik riskleri nedeniyle eleştirilerin hedefi oldu.
AB’nin Tutumu ve Diğer Ülkeler
Avrupa Komisyonu, 2020 yılında Malta’ya karşı yasal işlem başlattı ve bu süreç ECJ’nin kararıyla sonuçlandı. Komisyon, AB vatandaşlığının satılmasının, AB’nin bütünlüğünü ve güvenliğini tehdit ettiğini savundu. Benzer programlara sahip olan Kıbrıs ve Bulgaristan, AB’nin baskısıyla bu tür uygulamaları sonlandırmıştı.
Malta’nın Yanıtı
Malta hükümeti, mahkeme kararını incelediklerini ve yasal çerçevede gerekli düzenlemeleri yapacaklarını açıkladı. Ancak, daha önce verilen vatandaşlıkların iptali söz konusu değil. Sadece yeni vatandaşlık yasası ile mevcut sistemin, Avrupa Adalet Divanı beklentilerine getirilmesi söz konusu.
Geleceğe Bakış
Bu karar, AB içinde vatandaşlık ve oturum programlarının geleceğini yeniden şekillendirebilir. Yatırım yoluyla oturum izni veren programlar (örneğin, Portekiz ve Yunanistan’daki “golden visa” uygulamaları) şimdilik etkilenmese de, AB’nin bu tür programlara yönelik daha sıkı düzenlemeler getirmesi bekleniyor.
Malta’nın “altın pasaport” programının değişecek olması, AB’nin vatandaşlık ve göç politikalarında daha bütüncül ve güvenli bir yaklaşım benimseme çabasının bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.
Bu gelişme, yatırım yoluyla vatandaşlık veya oturum izni almayı planlayan bireyler için önemli bir dönüm noktası olabilir. AB’nin bu konudaki tutumu, gelecekte benzer programların uygulanabilirliğini ve cazibesini etkileyebilir. Her yıl daha sıkı hale gelen kontroller ve değişen politikalar ışığında, süreci profesyonel destekle yürütmek faydalı olabilir.
Kaynak: Coates Global